ABD ve Türkiye İnfaz Sistemlerinin TCK 86/3-a bakımından Karşılaştırılması

Bu paylaşım, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile Türkiye Cumhuriyeti’nin infaz sistemleri arasındaki benzerlikleri ve farkları genel hatlarıyla ve TCK 86/3-a (eşe karşı kasten yaralama) suçu özelinde karşılaştırmalı olarak incelemektedir. 

ABD ile Türkiye’nin infaz (ceza uygulama) sistemleri arasında bazı temel benzerlikler olsa da çok önemli yapısal ve uygulama farklılıkları bulunmaktadır. Aşağıda karşılaştırmalı şekilde özetleyelim;

1. Genel Yapı ve Sistem

Konu	ABD	Türkiye
Sistem	Federal (eyaletler farklı)	Üniter (tek sistem)
Ceza infaz oranı	Yüksek, çoğu ceza tam infaz	Daha düşük, şartlı tahliye yaygın
Ölüm cezası	Bazı eyaletlerde var	Kaldırıldı
Özel cezaevi	Var	Yok
Elektronik izleme	Yaygın	Gelişiyor
Denetimli serbestlik	Probation sistemi güçlü	Son yıllarda yaygınlaştı

ABD:

• Federal ve eyalet sistemi vardır. Dolayısıyla her eyaletin kendi ceza ve infaz yasaları olabilir.

• Federal suçlar için ayrı bir infaz sistemi (Federal Bureau of Prisons) vardır.

• Eyaletler arası büyük farklılıklar vardır. Örneğin Kaliforniya ile Teksas’ın uygulamaları çok farklı olabilir.

Türkiye:

• Üniter devlettir. Tek bir ceza ve infaz kanunu vardır (Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun).

• Tüm cezalar Adalet Bakanlığı’na bağlı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü tarafından uygulanır.

2. Cezaların İnfazı

ABD

• Cezaların tamamına yakını fiilen infaz edilir.

• “Üç suçtan ömür boyu hapis” gibi çok katı müebbet uygulamaları vardır (Three Strikes Law).

• Şartlı tahliye sistemi eyaletlere göre değişir; bazı eyaletlerde hiç yoktur.

Türkiye:

• Belirli suçlar dışında cezaların genellikle 1/2 veya 2/3’ü infaz edilir (koşullu salıverme).

• Açık cezaevi, denetimli serbestlik gibi kurumlar yaygındır.

• Şartlı tahliye sistemi yasalarla net belirlenmiştir.

3. Ceza Türleri

ABD:

• Ölüm cezası bazı eyaletlerde uygulanır.

• Ömür boyu hapis (parole olmadan) çok yaygındır.

• Hapis dışında elektronik kelepçe, ev hapsi gibi alternatif cezalar yaygındır

Türkiye:

• Ölüm cezası kaldırılmıştır.

• Ağırlaştırılmış müebbet ve müebbet hapis cezaları vardır.

• Denetimli serbestlik son yıllarda daha etkin kullanılmaya başlanmıştır.

4. Cezaevi Koşulları ve Nüfusu

ABD:

• Dünyada en çok mahkûma sahip ülkedir (~2 milyon).

• Özel cezaevleri vardır ve bazıları kar amacı güder (bu durum eleştirilmektedir).

• Irk ve sınıf temelli ayrımcılık sıkça gündeme gelir.

Türkiye:

• Cezaevi nüfusu yüksektir (~300.000 civarı), fakat ABD’ye göre daha düşüktür.

• Özel cezaevi yoktur.

• Son yıllarda kapasite sorunları ve tutukluluk süresi uzunluğu eleştirilmiştir.

5. Denetimli Serbestlik / Şartlı Tahliye

ABD: • “Probation” ve “Parole” kurumları vardır, fakat suçun türüne göre değişir.

• Takip sistemi teknolojik olarak gelişmiştir.

Türkiye:• Denetimli serbestlik süresi cezanın 1/5’idir.

• Son yıllarda birçok mahkûm cezasının son kısmını bu sistemle çekmektedir.

Bir kişinin Türk ceza kanunu TCK 86/3-a (Eşe Karşı Kasten Yaralama suçunu hem Türkiye’de hem de ABD’de işlediğini varsayalım. ( somut olaya göre değişimler gösterdiğini ve her suçun kendi içerisinde değerlendirilmesi gerektiğini de unutmayalım) Bu kapsamda aşağıda ülkelerin infaz sistemleri bazındaki kıyası tablo halinde sunalım.

2. TCK 86/3-a (Eşe Karşı Kasten Yaralama) Karşılaştırması

Suçun Tanımı ve Korunan Hukuki Değer

Türkiye	ABD
Eşe, boşandığı eşe veya aile bireylerine karşı kasten yaralama suçu. Korunan hukuki değer: beden dokunulmazlığı ve aile içi güvenlik. Şikayet aranmaksızın resen soruşturulur.	Eşe veya partnerine yönelik fiziksel şiddet, tehdit veya saldırı. Korunan hukuki değer: kişisel güvenlik, aile huzuru, kamu düzeni. Genellikle resen soruşturulur, mağdurun şikayetini geri çekmesi davayı düşürmez.

Ceza Miktarı

Türkiye	ABD
1 yıl ile 3 yıl arasında cezalandırılır. Eşe karşı işlenirse ceza yarı oranında artırılır. Sonuç: 1,5 yıldan 4,5 yıla kadar hapis cezası.	Eyalete göre değişir. Misdemeanor: 6 ay – 1 yıl. Felony: 1 yıldan 5 yıla kadar, bazı eyaletlerde 10 yıl.

Şikayet ve Soruşturma

Türkiye	ABD
Hayır, resen soruşturulur.	Genellikle hayır. Savcı resen devam eder, mağdurun davayı çekmesi çoğu zaman davayı sonlandırmaz.

Koruma Tedbirleri

Türkiye	ABD
6284 Sayılı Kanun kapsamında uzaklaştırma, iletişim yasağı, barınma sağlama gibi geçici koruma önlemleri uygulanabilir.	Protection Order / Restraining Order uygulanır. İhlal edilirse tutuklama olur. Failin silah taşıması yasaklanabilir.

İnfaz Sistemi ve Uygulamalar

Türkiye	ABD
Cezanın 2/3’ü çekilir. 1 yıl altı ise denetimli serbestlik uygulanabilir.	Genellikle tam infaz. Probation süresi yaygındır. Elektronik izleme uygulanabilir.

Tekrar Suç (Recidivism) Durumu

Türkiye	ABD
Tekrar suçta ceza artar ama genel infaz sistemi etkilenmez.	“Three strikes” yasası olan eyaletlerde üçüncü şiddet suçu müebbetle sonuçlanabilir.

Sonuç ve Özet

Türkiye	ABD
Ceza: 1,5 – 4,5 yıl. Şikayet gerekmez. 6284 sayılı yasa ile koruma sağlanır. İnfazda denetim mümkündür.	Ceza: 6 ay – 10 yıl. Şikayet gerekmez. Restraining Order ile koruma sağlanır. Tam infaz yaygındır.

Avukat/ATTY. Kaan BAYRAMZADE