TERK NEDENİYLE BOŞANMA DAVASI

Boşanma müessesesi, aile hukuku içerisinde 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmiştir. Huzurdaki yazı içeriği kapsamında Terkise TMK m.164 hükmünde, özel boşanma sebepleri içerisinde düzenlenmiştir.

“Eşlerden biri, evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemek maksadıyla diğerini terk ettiği veya haklı bir sebep olmadan ortak konuta dönmediği takdirde ayrılık, en az altı ay sürmüş ve bu durum devam etmekte ve istem üzerine hâkim veya noter tarafından yapılan ihtar sonuçsuz kalmış ise; terk edilen eş, boşanma davası açabilir. Diğerini ortak konutu terk etmeye zorlayan veya haklı bir sebep olmaksızın ortak konuta dönmesini engelleyen eş de terk etmiş sayılır.

Davaya hakkı olan eşin istemi üzerine hâkim veya noter, esası incelemeden yapacağı ihtarda terk eden eşe iki ay içinde ortak konuta dönmesi gerektiği ve dönmemesi hâlinde doğacak sonuçlar hakkında uyarıda bulunur. Bu ihtar gerektiğinde ilân yoluyla yapılır. Ancak, boşanma davası açmak için belirli sürenin dördüncü ayı bitmedikçe ihtar isteminde bulunulamaz ve ihtardan sonra iki ay geçmedikçe dava açılamaz.”

MÜŞTEREK KONUTU TERK ETMEK NEDİR?

Müşterek aile konutunu terk, eşlerden birinin evlilik birliği devam ederken ortak konuttan bilerek ve isteyerek sürekli olarak ayrılmasıdır.

Ayrıca “Diğerini, ortak konutu terk etmeye zorlayan veya haklı bir sebep olmaksızın ortak konuta dönmesini engelleyen eşin de terk etmiş sayılacağı.” unutulmamalıdır.

TERK NEDENİYLE BOŞANMA DAVASININ KOŞULLARI NELERDİR?

Eşlerden birinin, müşterek konutu terk etmesi veya diğer eşi terk etmeye zorlaması,

• Terk eden veya terk etmiş sayılan eşin kusurlu olması,

Ancak terk eden eşin, eğer mesleki seyahat veya sağlık sebeplerinden ötürü müşterek konuttan ayrılması durumu söz konusu ise herhangi bir kusurun varlığından söz edilmesi mümkün değildir.

• Kanun hükmü gereğince terk eyleminin en az 6 ay boyunca kesintisiz olarak devam etmiş olması,

Eşlerden birinin ortak konutu terk etmesi sebebiyle diğer eşin Boşanma Davası açması halinde Hâkim, Davanın açılmasından itibaren geriye doğru 6 ay geçip geçmediğini re’sen (kendiliğinden) incelemekle mükelleftir.

Müşterek aile konutunu terk eden eşin, Kanun’da belirtilen işbu 6 aylık sürenin geçmesinden sonra diğer eşle tekrar birlikte yaşama amacıyla konuta dönüp sonra yine terk etmesi halinde, söz konusu 6 aylık süre yeniden işlemeye başlar.

• Müşterek konutu terk üzerine diğer eş tarafından terk eylemini gerçekleştiren eşe konuta geri dönmesi için çağrı yapılması,

Terk eden eşin müşterek aile konutuna geri dönmesi için 2 şekilde çağrı yapılır;

• Terk eden eşin yaşadığı yer bilinmekte ise bu yere Hakim veya Noter aracılığı ile ihtar çekilir,
• Terk eden eşin yaşadığı yer bilinmemekte ise ilan verilir. Bununla birlikte, terk eden eşe söz konusu çağrı yapıldıktan sonra, geri dönmesi için Kanunen en az 2 ay beklenmesi gerekir.

• Terk eden eşe yapılan çağrının haklı ve samimi olması,

Yargıtay kararlarında da bu husus önemle belirtilmekte olup örnek verecek olursak; evlilik birliği devam ederken şiddete uğrayan eşin konutu terk etmesi halinde, şiddet uygulayan eşin yaptığı dön çağrısının haklı ve samimi olmadığına dair kararlar mevcuttur.

• Terk eden eşin çağrıldığı konutun ‘’uygun’’ nitelikte olması,

gerekmektedir. Müşterek konutun uygun nitelikte olması, Yargıtay kararlarında önemle aranan hususlardandır. Örnek vermek gerekirse, terk edilen eşin anne veya baba ya da kardeşleriyle beraber yaşamakta olduğu eve, terk eden eşini çağırması halinde çağrının geçerli olmayacağı yönünde kararlar mevcuttur.

MÜŞTEREK KONUTU TERK TÜRLERİ NELERDİR?

Müşterek konutu terk eyleminin ne şekilde gerçekleştirileceği, TMK ve Yargıtay kararlarında mevcuttur. Şöyle ki;

• Terk eden eşin, evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemek amacıyla konutu terk etmesi şeklinde,

• Terk eden eşin, ortak konuttan ayrılma amacı gütmeksizin ve haklı bir sebebi olmaksızın ortak konuta dönmemesi üzerine konutu terk şeklinde,

• Eşlerden birinin, diğerini müşterek konutu terk etmeye zorlaması şeklinde konutu terk,

• Eşlerden birinin, terk eden eşin ortak konuta dönmesini haklı bir sebep olmaksızın engellemesi şeklinde konutu terk.

MÜŞTEREK KONUTU TERK ETMİŞ SAYILMAYAN HALLER NELERDİR?

• Mücbir sebeplerden dolayı eşlerden birinin müşterek konuttan ayrılması, (İş seyahati, Eğitim, Askerlik, Savaş vb.)

• Süreklilik arz etmeyecek şekilde eşlerden birinin müşterek konuttan ayrılması,
• Eşlerin, hâkim kararı ile veya birlikte karar almak suretiyle ayrı yaşamaya başlaması

halleri, TERK olarak kabul edilmemektedir. Bu haller, terk olarak sayılamayacağı için dolayısıyla evden ayrılan eşe karşı Boşanma Davası da açılamaz.

MÜŞTEREK KONUTU TERK EYLEMİNİ HAKLI KILAN SEBEPLER NELERDİR?

Eşlerden birinin müşterek konutu terk etmesini haklı kılan sebepler, her somut olaya göre değişkenlik gösterebilmekte olup Yargıtay kararlarından örnekler vermek gerekirse;

• Kadın eşin, erkek eş tarafından kendi ailesiyle yaşamaya mecbur bırakılması,

• Müşterek konutu terk eden eşe karşı çekilen ihtar sonrasında, terk eden eşin haklı sebepler dolayısıyla eve dönememiş olması, (Kapının kilidinin değiştirilmiş olması vb.)

• Psikolojik veya fiziksel şiddete uğrama,

• Ortak konutta yaşam sebebiyle ailenin huzurunun ciddi biçimde zedelenmiş olma,

sebepleri dolayısıyla Terk Nedeniyle Boşanma Davası açılamaz.

MÜŞTEREK KONUTU TERK EDEN EŞE GÖNDERİLECEK İHTARNAME (EVE DÖN İHTARI)

Müşterek konutu terk eden eşe yönelik olarak Terk Nedeniyle Boşanma Davası açabilmek için Mahkeme veya Noter aracılığı ile “eve dön ihtarının” gönderilmesi gerekir. Aksi takdirde usuli şart sağlanamamış olduğundan Terk Nedeniyle Boşanma Davası açılamayacak, açılmışsa usulden reddedilecektir.

Ayrıca eşlerden biri, diğer eşi müşterek konutu terk etmeye zorlayarak konutu terk etmesini sağlarsa da yine Mahkeme veya Noter aracılığıyla ihtarname gönderilebilir.

Eve dön ihtarında bulunması gerekli unsurlar;

• İhtarnamenin tebliğ edilmesinden itibaren 2 ay içinde konutu terk etmeye zorlayan eşin, terk eden eşi müşterek konuta kabul etmesi gerektiği,

• Zorlama neticesinde müşterek konutu terk eden eşin, geri döndüğünde konuta girebilmesi için önlemlerin alınması gerektiği,

• İhtarname tebliğ edildikten sonra 2 ay içinde müşterek konuta dönen eşi, diğer eş kabul etmez veya konuta girmesini engeller ise Terk Nedeniyle Boşanma Davasının açılabileceği yazılır.

EVE DÖN İHTARININ NOTER ARACILIĞIYLA GÖNDERİLMESİ

Noter aracılığıyla gönderilen ihtarnamede yer alması gereken unsurlar;

• Hangi noterlikten gönderildiği, gönderen kişinin bilgileri vs.
• Terk eden eşin dönmesi için müşterek konutun açık adresi,
• Terk eden eşin müşterek konuta dönmesi gereken sürenin 2 ay olduğu,
• Eve dön ihtarına uyulmaması halinde ne olacağı hakkında bilgilendirme yapılır.

EVE DÖN İHTARININ AİLE MAHKEMESİ ARACILIĞIYLA GÖNDERİLMESİ

Eve dön ihtarının Mahkeme tarafından gönderilmesi talep edilirse, işbu husus çekişmesiz yargı işi niteliğinde olduğundan Değişik İş dosyası kapsamında yerine getirilir. Eve dön ihtarını göndermeye Türkiye’deki bütün Aile Mahkemeleri yetkilidir. Eğer müşterek konutu terk eden eş yurt dışında yaşamakta ise eve dön ihtarı bu kez ‘’istinabe’’ yolu ile gönderilir.

Aile Mahkemesi aracılığıyla gönderilen ihtarnamede yer alması gereken unsurlar;

• Hangi Aile Mahkemesi tarafından gönderilmiş olduğu, gönderenin bilgileri vs.
• Terk eden eşin dönmesi için müşterek konutun açık adresi,
• Terk eden eşin müşterek konuta dönmesi gereken sürenin 2 ay olduğu,
• Eve dön ihtarına uyulmaması halinde ne olacağı hakkında bilgilendirme yapılır.

EVE DÖN İHTARININ SONUÇSUZ KALMASI

Eve Dön ihtarında yer alması gereken unsurlar yukarıda açıklanmış olup söz konusu ihtarnameye uymamasının sonuçları belirtilmediği takdirde eve dön ihtarı herhangi bir sonuç doğurmayacaktır. Dolayısıyla, Terk Nedeniyle Boşanma Davası açılma yoluna da gidilemeyecektir.

EVE DÖN İHTARININ SAMİMİ OLMASI ŞARTI

Terk edilen eş tarafından yapılan eve dön ihtarının samimi olmamasından ötürü Terk Nedeniyle Boşanma Davası açılamayacağı durumlar;

• Terk eden eşe fiziksel veya psikolojik şiddet uygulamak,
• Aynı veya karşı cinsten biriyle ilişkinin bulunması,
• Eşe karşı bir duygusunun olmadığını söylemek,
• Eve dön ihtarının gönderilmesinden sonra geçinemeyeceklerini dile getirmek,
• Hakaretlerde bulunmak veya tehdit etmek,
• Geri dönen eşi müşterek konuta kabul etmemek.
• İhtarname tebliğ edildikten sonra gereken 2 aylık süre üzerinden çok uzun bir zaman sonra Terk Nedeniyle Boşanma Davası açılması,

halleri samimiyet şartını sağlamadığından Terk Nedeniyle Boşanma Davası açılamaz.

TERK NEDENİYLE BOŞANMA DAVASI NASIL AÇILIR?

Terk Nedeniyle Boşanma Davası açılabilmesi için öncelikle yukarıda açıkladığımız şartların gerçekleşmesi gerekir.

• Şartların gerçekleşmesi halinde Mahkeme veya Noter aracılığıyla müşterek konutu terk eden eşe karşı, müşterek konutun terk edilmesinden itibaren kesintisiz olarak 4 ay geçtikten sonra eve dön ihtarı gönderilir veya terk eden eşin yaşadığı yer bilinmemekte ise Mahkeme tarafından ilan verilir.

• Eve dön ihtarının gönderilmesinin üzerinden 2 ayın geçmesi beklenir ve bu süre sonunda Terk Nedeniyle Boşanma Davası açılabilir.

TERK NEDENİYLE BOŞANMA DAVASI AÇILABİLMESİ İÇİN GEREKEN SÜRE NEDİR?

Terk nedeniyle Boşanma Davası açılabilmesi için gereken süre, müşterek aile konutunun terk edilmesinden itibaren kesintisiz olarak en az 4 ayın geçmesi gerekir. Sonrasında, eve dön ihtarının gönderilerek terk eden eşe tebliğ edilmesinin ardından da kesintisiz olarak en az 2 ayın geçmesi gerekir. Şu halde, konutu terk eyleminin ardından toplam 6 aylık bir sürenin geçmesiyle Terk Nedeniyle Boşanma Davası açılabilir.

TERK NEDENİYLE BOŞANMA DAVASINDA YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME NERESİDİR?

Terk Nedeniyle Boşanma Davasında yetkili mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri veya bu davanın açılmasından önce son 6 aydır oturdukları yer mahkemesidir. Görevli mahkeme ise Aile Mahkemeleri olup Aile Mahkemelerinin bulunmadığı yerlerde ise Asliye Hukuk Mahkemeleri bu davaya bakmakla görevlidir.

EVE DÖN İHTARI DİLEKÇE ÖRNEĞİ

İHTARNAME

TARİH:

KEŞİDECİ                 :

VEKİLİ                      :

MUHATAP                  :

KONU                        : Müşterek konutun terk edilmesi nedeniyle 2 aylık süre içerisinde müşterek konuta dönülmesi ihtarını havi dilekçemizdir.

Sayın Muhatap,

            ……. tarihinde …… adresinde yer alan müşterek konutu bilerek ve isteyerek terk etmiş olup 2 aylık süre içerisinde müşterek konuta dönmeniz gerekmektedir. İşbu ihtara uymamanız halinde tarafımızca Terk Nedeniyle Boşanma Davası açılacağını bildiririz.

SAYIN NOTER; üç suretten ibaret olan işbu ihtarnamenin bir suretinin dairenizde saklanmasını, bir suretinin muhataba tebliğini ve tebliğ şerhini havi bir suretinin de tarafımıza verilmesini ihtar eden olarak talep ederiz. 

Keşideci Vekili

Stajyer Av. / Trainee Lawyer BUSE DİZ & Avukat / ATTY. Kaan Bayramzade